Tasarruf Orani

2006 yilinda Turkiye'deki tasarruf orani %16 imis. Bu rakamin Cin'de %40 civarlarinda seyrettigini belirtmemize gerek yoktur umarim. Eskiden Tugrul bu konularda yazardi, tasarrufla buyume arasinda bir iliski oldugunu falan ifade ederdi. Daha hizli buyumek istiyorsak disaridan tasarruf ithal etmek zorundayiz derdi. Disaridan ithal edilen tasarrufa da cari acik dendigini falan soylerdi.Cok uzun ugraslardan sonra 2007'deki tasarruf oranimiz %17'e yukselmis. Tahmini bir rakam bu tabii ki. Yine de isaret ettigi cok onemli bir nokta var. Tasarruf orani reel faizlere cok da duyarli degil gibi gorunuyor. 2006 yilinda reel faizler %6-7 civarinda seyrediyordu, 2007'de bu rakam %10'a yukseldi. Neticede tasarruf oranimiz yerinde saymis. Turkiye'deki "devlet nasil olsa yaslandigimizda bize bakar" dusuncesinin insanlari para biriktirmemek konusunda etkiledigi hipotezini de one surebiliriz. Cin'de mesela dogru durust bir sosyal guvenlik sistemi olmadigi icin adamlar kendi paralarini kendileri biriktiriyor. Tam doktoralik calisma konusu.

Bilesik Faiz Nedir?

Bir yatirimcinin bilmesi gereken tek bir sey varsa o da bilesik faizdir. Bilesik faiz daha onceki tasarruflarinizdan elde ettiginiz faizden faiz kazanmaya verilen addir. Bilesik faiz ulkemizin kamu borcunun zivanadan cikmasina neden olmus, neticede 2001 krizi karsimiza cikmistir. Tabii ki burada sucu bilesik faizin uzerine atmak gibi bir niyetimiz yok. Bilesik faizi kendi cikarimiza kullanmayi beceremeyip elimize yuzumuze bulastiriyorsak suc bizdedir, bilesik faizde degil.

Bilesik faiz nedir basit bir ornekle anlatalim. Diyelim ki, 20 yasinizdan itibaren her sene 1000 YTL biriktirmeye basladiniz ve bu parayi reel getirisi senelik %10 olan bir alana yatirim yapmaya basladiniz. Ilk sene biriktirdiginiz 1000 YTL 21 yasina geldiginiz zaman 1100 YTL olacaktir. Bu parayla birlikte yine geride kalan senede biriktireceginiz 1000 YTL'i yine senelik getirisi %10 olan alanda degerlendirmeye devam edeceksiniz.

Her sene 1000 YTL biriktirmek cok zor bir olay degil. 50 yasiniza geldiginiz zaman, toplam birikimleriniz (biriktirdiginiz nominal para sadece 30000 YTL bu tarihe kadar) bilesik faizle katlanarak yaklasik 181000 YTL civarinda bir rakama ulasmis olacaktir. 55 yasina geldiginiz zaman, nominal biriktirdiginiz rakam 35000 YTL olmasina ragmen, yatirimlariniz 298000 YTL'ye ulacaktir. 60 yasinda emekli oldugunuz zaman ise hesabinizda 487000 YTL birikmis olacaktir. Bes yil icerisinde elinizdeki para neredeyse 200000 YTL artiyor. Hic akliniza gelir miydi senelik 1000 YTL tasarruflariniz size bir yilda 40000 YTL kazandirsin?

Gunde 2 lira 67 kurus biriktirerek ve daha onemlisi bilesik faiz yardimiyla. 20 yasinizda bir kenara koydugunuz 1000 YTL, senelik %10 getiriyle 40 sene sonra 45259 YTL'ye donusuyor. O yuzden erken para biriktirmek, gec para biriktirmekten cok daha onemli. Bilesik faizin sirri da burada.

Bu arada bir paket sigaranin fiyati kac lira Turkiye'de?