Ekonomiye ilgi duyan okuyucularimiza yonelik bir yazi yazmak istedim. Ekonomi sadece cari acik, faiz, doviz gibi konulardan ibaret degil. Gunluk hayatta karsiniza cikan bir cok seyi aciklamak icin ekonomi kullanabilirsiniz. Tabii bunu yapabilmeniz icin daha once kullanmadiginiz bazi terimleri de ogrenmeniz lazim. Iste bunlardan bir tanesi de adverse selection dedigimiz, Turkceye "ters secim" olarak cevrilen, ekonomide hedeflenen gruplarin tam aksi gruplarin belli bir secimi yapmasini anlatmak icin kullanilan terimdir. Bu tanimin cok acik olmadiginin ben de farkindayim, o yuzden ornek vererek anlatayim.
Mesela, banka olarak kredi veriyorsunuz. Hedeflediginiz kitle borcunu geri odeyecek olan kisilerdir, uckagitcilara kredi vermek istemezsiniz. Kredi faizini yukselttikce kredi almak isteyen kisiler arasinda uckagitcilarin orani giderek artacaktir. Neden boyle olduguna siz cevap verin. (Bu konuya daha once bir yazida deginmistik)
Ikinci ornek sigorta sirketleridir. Sigorta sirketlerinin amaci riski dusuk kisileri sigorta etmektir. Maalesef riski yuksek kisiler sigortaya daha fazla talep gosterirler. Sigorta primleri artarsa riski yuksek kisiler hala sigorta yaptirmak isteyecektir, ote yandan riski dusuk kisiler sigortadan kacacaktir.
Ucuncu ornek beni en cok rahatsiz eden ornek. Ilk iki ornekteki adverse selection (ters secim) durumunu ortadan kaldirmak icin elimizde bir cok arac gerec var. Bu ucuncu ornekte durum daha zor. Neden pedofiller (cocuklari cinsel yonden ilgi duyanlar) cocuk doktoru, anaokulu ogretmeni veya ilkokul ogretmeni, dondurma saticisi gibi meslekleri seciyorlar? Evet bildiniz, ters secim durumuna baska bir ornek de bu. Cocuklarimizi emanet ettigimiz kisiler arasinda onlara en cok zarari verebilecek bir cok kisi olacaktir. O yuzden bu kisiler konusunda gozumuzu kulagimizi her zaman acik tutmaliyiz. Ben sahsen bu tur kisilerden hizmet alirken bayanlari tercih ediyorum. Bu bir cesit ayrimcilik ama yapabilecegim fazla bir sey yok.
No comments:
Post a Comment